info@edalatalvand.com

0912-2202022

همه چیز درباره دپارتمان اختراعات و اشیاء مصرفی

ماده۱ـ اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که راهحل عملی جدیدی را برای حل مشکل فنی مشخص در زمینه صنعت ارائه مینماید .

اختراع ممکن است بهصورت فراورده یا فرایند باشد.

ماده۲ـ گواهینامه اختراع، سندی است که مرجع ثبت مالکیت صنعتی که در این قانون «مرجع ثبت» نامیده میشود، برای  اختراع صادر میکند و نشان دهنده حقوق انحصاری مندرج در این قانون برای دارنده آن است.

ماده۳ـ بهرهمندی از حقوق ناشی از اختراع مندرج در این قانون، منوط به ثبت آن نزد مرجع ثبت است.

ماده۴ـ موارد زیر از مصادیق اختراع موضوع این قانون نیست یا از حیطه حمایت از اختراع، خارج است:

۱ـ کشفیات، نظریههای علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری

۲ـ کاربرد جدید از فراوردهها یا فرایندهای شناختهشده

۳ـ طرحها، قواعد و روشهای انجام فعالیتهای ذهنی و فعالیتهای اجتماعی، کسب و کار و بازی ها

۴ـ روشهای پیشگیری، تشخیص، جراحی و درمان د ر بیماریهای انسان و حیوان

تبصره ـ این بند شامل فراوردههای مورد استفاده در روشهای مذکور که منطبق بر تعریف اختراع است، نمیشود.

ماده۵ ـ اشخاص زیر حق تقاضای ثبت اختراع را دارند:

۱ـ مخترع )شخص پدیدآورنده اختراع( یا قائممقام قانونی یا نماینده قانونی وی

۲ـ شخصی که اختراع به سفارش او حاصل شده است یا قائممقام قانونی یا نماینده وی، با رعایت حقوق مخترع

تبصره۱ـ اگر افرادی بهصورت مشترک اختراعی را پدید آورده باشند، حق تقاضای ثبت اختراع و حقوق ناشی از گواهینامه ثبت اختراع بهطور مشترک به آنان تعلق دارد.

تبصره۲ـ کارکنان مرجع ثبت، حق تقاضای ثبت اختراع برای خود یا به نمایندگی از دیگری را ندارند.

⚖️ با دانش حقوقی، قدرتمندتر تصمیم بگیرید!

در پادکست‌های حقوقی عدالت الوند، پیچیده‌ترین مسائل حقوقی را به زبانی ساده و کاربردی بررسی می‌کنیم. از حقوق کسب‌وکار تا مسائل کیفری و قراردادها، هر آنچه برای دفاع از حق خود نیاز دارید، اینجاست!

آراء وحدت رویه

آراء وحدت رویه تصمیماتی هستند که از سوی دیوان عالی کشور در جهت رفع اختلاف‌نظرهای قضائی بین دادگاه‌ها و ایجاد هماهنگی در دادرسی‌ها صادر می‌شوند. این آراء زمانی صادر می‌شوند که دادگاه‌ها در پرونده‌های مشابه، تصمیمات مختلفی اتخاذ کرده و نیاز به یک رأی واحد برای ایجاد ثبات قضائی و جلوگیری از تناقضات وجود دارد.

هدف اصلی آراء وحدت رویه، ایجاد یکپارچگی و هماهنگی در روند دادرسی‌ها است تا تمام دادگاه‌ها در تفسیر و اجرای قوانین به روشی یکسان عمل کنند. این آراء برای همه مراجع قضائی لازم‌الاجرا هستند و هیچ دادگاهی نمی‌تواند برخلاف آن‌ها رأی صادر کند.

آراء وحدت رویه به‌ویژه در مواقعی که قوانین یا مقررات نیاز به تفسیر دارند، یا در مواردی که دادگاه‌ها در خصوص موضوعات مشابه، آراء متناقضی داشته‌اند، اهمیت پیدا می‌کنند. این آراء نه تنها به عدالت قضائی کمک می‌کنند، بلکه به وکلا و شهروندان این امکان را می‌دهند که پیش‌بینی کنند در پرونده‌های مشابه چه تصمیمی اتخاذ خواهد شد.

به‌طور کلی، آراء وحدت رویه نقش حیاتی در حفظ نظم و ثبات در سیستم قضائی دارند و به‌عنوان یکی از ارکان اصلی قانون‌گذاری و عدالت در کشور شناخته می‌شوند.

قوانین

مبحث اول ـ کلیات

 

ماده۴ـ موارد زیر از مصادیق اختراع موضوع این قانون نیست یا از حیطه  حمایت از اختراع، خارج است:

۱ـ کشفیات، نظریههای علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری

۲ـ کاربرد جدید از فراوردهها یا فرایندهای شناختهشده

۳ـ طرحها، قواعد و روشهای انجام فعالیتهای ذهنی و فعالیتهای اجتماعی، کسب و کار و بازی ها

۴ـ روشهای پیشگیری، تشخیص، جراحی و درمان د ر بیماریهای انسان و حیوان

تبصره ـ این بند شامل فراوردههای مورد استفاده در روشهای مذکور که منطبق بر تعریف اختراع است، نمیشود.

۵ ـ گیاهان و جانوران و ریزسازواره)میکروارگانیسم(ها و اجزای آنها آنچنان که در طبیعت یافت میشوند، ارقام گیاهی و جانوری و اجزای  ژنی )ژنتیکی( آنها، مشتقات زیستی طبیعی و همچنین فرایندهای اساساً زیستی طبیعی

تبصره۱ـ ریزسازواره)میکروارگانیسم(های دستورزیشده ژنی )ژنتیکی( و فرایندهای ریززیستمحیطی )میکروبیولوژیک( تولید و تکثیر آن که به واسطه مداخله مستقیم انسان در ترکیب ژنی )ژنتیکی( بهدست میآیند و خواصی دارند که در حالت عادی از گونههای طبیعی حاصل نمیشود و همچنین فرایندهای زیستی مبتنی بر طراحی و مداخله فنی و دارای شروط سهگانه اختراع از مصادیق این بند محسوب نمیشوند.

تبصره۲ـ «ارقام گیاهی دستورزیشده» مطابق قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل و گواهی بذ ر و نهال مصوب 29/4/1382 و «منابع دامی دستورزیشده» مطابق قانون نظام جامع دامپروری کشور مصوب 7/5/1388به ثبت میرسند.

۶ ـ اختراعی که بهرهبرداری از آن، خلاف موازین شرعی، نظم عمومی و یا اخلاق حسنه است.

۷ـ اختراعی که بهرهبرداری از آن با حفظ حیات یا سلامت انس ان مغایرت دارد یا موجب آسیب جدی به محیط زیست یا کاهش تنوع زیستی میگردد.

مبحث دوم ـ حق تقاضای ثبت اختراع

ماده۵ ـ اشخاص زیر حق تقاضای ثبت اختراع را دارند:

۱ـ مخترع )شخص پدیدآورنده اختراع( یا قائممقام قانونی یا نماینده قانونی وی

۲ـ شخصی که اختراع به سفارش او حاصل شده است یا قائممقام قانونی یا نماینده وی، با رعایت حقوق مخترع

تبصره۱ـ اگر افرادی بهصورت مشترک اختراعی را پدید آورده باشند، حق تقاضای ثبت اختراع و حقوق ناشی از گواهینامه ثبت اختراع بهطور مشترک به آنان تعلق دارد.

تبص ره۲ـ کارکنان مرجع ثبت، حق تقاضای ثبت اختراع برای خود یا به نمایندگی از دیگری را ندارند.

ماده۶ ـ چنانچه دو یا چند شخص در پدیدآوردن اختراعی واحد، مشارکت داشته و سهم آنها در این همکاری مشخص باشد ،میزان مشارکت هر یک به تفکیک در گواهینامه اختراع قید میشود و حقوق حاصل از آن، به همان نسبت به ایشان تعلق میگیرد. در صورتی که کار هر یک از آنها جدا و متمایز نبوده یا میزان مشارکت آنها در ایجاد اختراع مشخص نباشد، نام همه آنها در گواهینامه اختراع ذکر میگردد و حقوق ناشی از گواهینامه، بهطور مساوی به همه آنها تعلق میگیرد.

 ماده۷ـ هریک از مالکان مشترک اختراعی واحد، بدون نیاز به کسب رضایت مالکان دیگر میتواند سهم خود را انتقال داده یا بهعنوان وثیقه یا هر نوع تضمین دیگر قرار دهد.

تبصره۱ـ در صورتی که یکی از شرکا بخواهد سهم خود از اختراع ثبتشده را به دیگری منتقل کند، باید پیشنهاد فروش خود را به شرکای دیگر اعلام نماید؛ در صورت وجود پیشنهاد خرید، با مبلغ برابر بین خریدار و یکی از شرکا اولویت خرید تا مدت پانزده روز با آن شریک است و در صورتی که قیمت پیشنهادی خریدار، بالاتر از قیمت پیشنهادی شرکا باشد، اولویت خرید با میزان قیمت پیشنهادی خریدار تا مدت پنج روز با شرکای دیگر است.

تبصره۲ـ هریک از مالکان مشترک به تنهایی، یا همه آنها بهاتفاق میتوانند در مورد نقض حقوق موضوع این قانون، به مرجع صالح قضائی مراجعه کنند.

تبصره۳ـ در صورت مخالفت برخی از شرکا با بهره برداری از اختراع، شریک یا شرکای دیگر میتوانند الزام شرکای ممتنع را از مرجع صالح قضائی تقاضا نمایند و با پرداخت مابهازای عادله سهم آنها از منافع ناشی از بهره برداری، از اختراع استفاده نمایند.

ماده۸ ـ هرگاه دو یا چند شخص، مستقل از یکدیگر اختراع واحدی پدید آورده باشند، شخصی که اظهارنامه خود را زودتر تسلیم کرده باشد، حق ثبت اختراع را دارد. همچنین اگر دو یا چند شخص، مدعی حق تقدم موضوع ماده) ۱۰( این قانون باشند، هرکدام که بتواند ثابت کند اظهارنامه اش را مطابق مقررات مربوط زودتر از دیگران تسلیم کردهاست مشروط بر اینکه آن اظهارنامه،  استرداد یا رد نشده باشد، حق ثبت اختراع را دارد.

ماده۹ـ در صورتی که اختراع، ناشی از استخدام یا قرارداد باشد، حقوق مادی ناشی از اختراع متعلق به کارفرما است، مگر آنکه بهصورت دیگری توافق شده باشد. بهمنظور صدور گواهینامه اختراع، متقاضی ثبت باید نام مخترع را به مرجع ثبت اعلام کند.

تبصره ـ چنانچه اختراع در چهارچوب موضوع فعالیت قراردادی مخترع نباشد یا در مورد اختراع ناشی از اجرای قرارد اد، تعیین تکلیف نشده باشد، حقوق مادی ناشی از اختراع، متعلق به پیمانکار یا مستخدم است ، مگ ر آنکه اختراع با استفاده از دانش، اطلاعات، فناوری و یا ابزار و تجهیزات متعلق به کارفرما صورت گرفته باشد که در این صورت، حق ثبت اختراع و حقوق ناشی از گواهینامه  آن متعلق به مخترع است و کارفرما نیز حق بهرهبرداری غیرانحصاری از اختراع را دارد.

ماده۱۰ـ چنانچه شخصی بر اساس «قانون اجازه الحاق دولت ایران به اتحادیه عمومی بین المللی معروف به پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی و تجارتی و کشاورزی» مصوب 10/12/1337 برای ثبت اختراع، اظهارنامهای را به مرجع ثبت یکی از کشورهایی که در زمان تسلیم اظهارنامه، عضو معاهده )کنوانسیون( بودهاست تسلیم کند، با رعایت مفاد این قانون و معاهده )کنوانسیون( مذکور که از این پس در این قانون «معاهده )کنوانسیون( پاریس» نامیده میشود، به مدت دوازدهماه از تاریخ تسلیم این اظهارنامه بر اشخاص دیگر حق تقدمدارد.

تبصره ـ در صورتی که متقاضی ثبت اختراع، مدعی دو یا چند اظهارنامه پیشین باشد، تاریخ شروع حق تقدم از زمان تقدیم اولین اظهارنامه محاسبه میگردد.

مبحث سوم ـ شرایط اختراع

ماده۱۱ـ اختراعی قابل ثبت است که دارای شرایط شکلی و ماهوی مندرج در این قانون باشد. چنانچه مرجع ثبت، این ش رایط را مطابق مواد مذکو ر در این مبحث از قانون احراز کند، اختراع را ثبت مینماید؛ در غیر اینصورت، اظهارنامه را رد و مر اتب را با ذکر دلایل رد بهصورت کتبی به متقاضی ابلاغ میکند.

ماده۱۲ـ شرایط اختراع عبارت است از:

۱ـ جدید بودن: بدین معنا که اختراع در فن یا صنعت پیشین، وجود نداشته باشد.

۲ـ دارا بودن گام ابتکاری: بدین معنا که اختراع برای دارنده مهارت متعارف در فن یا صنعت مربوط، معلوم و آشکار نباشد.

۳ـ دارا بودن کاربرد صنعتی: بدین معنا که اختراع در رشتهای از صنعت، قابل ساخت یا استفاده باشد.

تبصره۱ـ مراد از صنعت، مفهوم عام آن است و شامل مواردی نظیر صنایع دستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدمات نیز میشود.

تبصره۲ـ فن یا صنعت پیشین، یعنی هر آنچه قبل از تاریخ تقاضای ثبت یا در موارد مقتضی، قبل از تاریخ حق تقدم ن اشی از اظهارنامه ثبت اختراع، در هر نقطه از جهان از طریق انتشار شفاهی، کتبی، استفاده عملی یا از هر طریق دیگر برای عموم،  افشاء شده باشد.

تبصره۳ـ چنانچه افشای اختراع ادعایی ظرف ششماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی، قبل از تاریخ حق تقدم صورت گرفته باشد ،مانع ثبت توسط مخترع یا نماینده وی نیست.

تبصره۴ـ مناط تشخیص گام ابتکاری، تاریخ تسلیم اظهارنامه یا در موارد مقتضی، تاریخ آغاز حق تقدم خواهد بود.

ماده۱۳ـ ثبت اختراع مطابق این قانون، مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است.

ماده۱۴ـ اظهارنامه ثبت اختراع باید ب ر اساس برگه مخصوصی که مطابق آییننامه اجرائی این قانون تهیه می گردد، تکمیل شده و شامل موارد زیر باشد:

۱ـ اطلاعات هویتی مخترع

۲ـ اطلاعات هویتی مالک )دارنده حقوق مادی اعم از سفارشدهنده اختراع یا شخصی که حقوق مادی اختراع به وی منتقل شده است(.

۳ـ توصیف اختراع

۴ـ خلاصه ای از توصیف اختراع

۵ ـ ادعا یا ادعاهای اختراع

۶ ـ نقشه یا نقشه ها )در صورت وجود(

۷ـ تعیین طبقه اختراع بر اساس طبقه بندی بین المللی اختراعات تبصره ـ تکمیل این بند اختیاری است.

۸ ـ تعیین پیوستها

تبصره ـ هویت در این قانون برای اتباع ایرانی نام، نام خانوادگی و شماره ملی شخص حقیقی و نام و نوع و شناسه  انحصاری شخص حقوقی و برای اتباع خارجی نام، نام خانوادگی و نشانی برای اشخاص حقیقی و نام و نشانی برای اشخاص حقوقی است.

ماده۱۵ـ مدارک زیر باید به اظهارنامه پیوست شود:

۱ـ مدرک هویت مالک و مخترع

۲ـ درخواست کتبی مبنیبر عدم ذکر نام مخترع، در صورتی که او بخواهد نامش در گواهینامه اختراع درج نشود.

۳ـ مدرک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف یکماه پس از آن تاریخ، تسلیم شود )در صورت درخواست حق تقدم.(

۴ـ رسید پرداخت هزینههای قانونی

۵ ـ مدرک نمایندگی، در صورتی که نماینده اظهارنامه را تسلیم نماید.

تبصره ـ در خصوص منابع زیستی متعلق به سایر کشورها، در صورت رفتار متقابل، مجوز دسترسی از متقاضی درخواست میشود.

ماده۱۶ـ در صورتی که اختراع مربوط به حوزه زیستفناوری و منابع ژنشناختی )ژنتیک( باشد، متقاضی )اعم از مالک و مخترع( مکلف است علاوه بر موارد مندرج در مو اد) ۱۴( و )۱۵( این قانون، اطلاعات و اسناد زیر را به ضمیمه اظهارنامه خود به مرجع ثبت تسلیم نماید:

۱ـ  اعلام مبدأ جغرافیایی منبع زیستی طبیعی مورد استفاده برای انجام اختراع و نحوه دسترسی به منابع

۲ـ اعلام محل نگهداری و نحوه دسترسی در خصوص منابع زیستی فاقد مبدأ جغرافیایی

۳ـ گواهی تودیع نمونه ژنی )ژنتیکی( یا زیستی به مراکز نگهداری ذخایر  ژنی )ژنتیکی( و زیستی در صورت عدم امک ان توصیف آن، بنا به تشخیص مرجع ثبت

تبصره ـ مراکز ذیصلاح برای تودیع و صدور گواهی و شناسه تودیع برای مواد زیستی و ژنی )ژنتیکی( توسط مرجع ثبت اعلام میشود.

ماده۱۷ـ توصیف اختراع باید صریح و مشتمل بر نکاتی باشد که شرایط ماهوی اختراع را در مورد ادعاهای متقاضی بهطور منّجّز تبیین کند، بهنحوی که بهطور کامل و مؤثر اختراع را افشاء نماید و بهگونهای باشد که برای شخص دارای مهارت متعارف د ر فن مربوط، واضح و قابل پیاده سازی باشد و از نظر مخترع، بهترین روش اجرائی را برای اختراع ارائه کند. خلاصه توصیف فقط به منظور ارائه اطلاعات فنی است و نمیتوان برای تعیین محدوده حمایت به آن استناد کرد.

ماده۱۸ـ ادعا یا ادعاها باید گستره حمایت از اختراع را به شکل گویا، موجز و کامل، تعیین کرده و از چهارچوب توصیف فراتر نرود.

تبصره ـ هر یک از ادعاهای یک اختراع مبنای ارزیابی در مرجع ثبت و رسیدگی به دعاوی نقض در مرجع صالح قضائی خو اهد بود.

ماده۱۹ـ چنانچه در اظهارنامه به نقشههایی استناد شود که به آن ضمیمه نشده است، مرجع ثبت به متقاضی ابلاغ میکند که نقشهها راظرف یکماه تسلیم نماید. در صورت تحویل نقشه ها توسط متقاضی، مرجع مذکور تاریخ تقاضا را تاریخ دریافت نقشهها محسوبمیکند؛ در غیر اینصورت، تاریخ تقاضا را همان تاریخ دریافت اظهارنامه قید مینماید و استناد به نقشهها قابل پذیرش نیست.

ماده۲۰ـ متقاضی میتواند تا قبل از تصمیم مرجع ثبت مبنی بر تأیید یا رد اظهارنامه، با پرداخت هزینه مربوط، اصلاحاتی را در ادعا یا ادعاها انجام دهد، مشروط بر آنکه از حدود توصیف اظهارنامه نخست تجاوز نکند.

ماده۲۱ـ متقاضی حق تقدم باید بهصورت مکتوب همراه با اظهارنامه خود، حق تقدمی را که در نتیجه تسلیم یک یا چند اظهارنامه ملی ،منطقهای یا بینالمللی به یکی از کشورهای عضو معاهده )کنوانسیون( پاریس بهدست آورده است، درخواست کند. همچنین متقاضی باید ظرف یکماه، تصویر یا رونوشت اظهارنامهای را ار ائه دهد که مرجع ثبت اظهارنامه، مبنای حق تقدم آن را گواهی کرده باشد. با پذیرش درخواست حق تقدم، حمایتهای مذکور در معاهده )کنوانسیون( پاریس شامل آن میشود. در صورت عدم رعایت شرایط مندرج در این ماده و دیگر مقررات مربوط، درخواست مذکور فاقد اعتبار است.

ماده۲۲ـ چنانچه متقاضی ثبت،  قبل از تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت، اظهارنامه اختراعی را در خارج از کشور تسلیم نموده که عین و یا ماهیت آن مربوط به همان اختراعی باشد که در اظهارنامه تقدیمی به مرجع ثبت تسلیم کرده است، باید علاوه بر شماره و تاریخ آن اظهارنامه، مدارک زیر را بهعنوان پیوست، به آن مرجع تسلیم کند:

۱ـ تصویر هرگونه تصمیم، نامه یا اخطاریهای که متقاضی در رابطه با نتایج بررسیهای انجامشده در مورد اظهارنامههای تسلیمشده در خارج از کشور دریافت کرده است.

۲ـ تصویر گواهینامه اختراعی که بر اساس اظهارنامههای تسلیمشده در خارج از کشور ثبت شده است )در صورت وجود.(

۳ـ تصویر هرگونه تصمیم نهائی مبنی بر رد اظهارنامه یا رد ثبت اختراع ادعاشده در اظهارنامههای تسلیمشده در خارج از کشور

۴ـ تصویر هرگونه تصمیم نهائی مبنی بر بیاعتباری گواهینامه اختراع صادرشده بر اساس اظهارنامههای تسلیمشده در خارج از کشور

تبصره ـ متقاضی مذکور در صورتی میتواند اختراع مزبور را در ایران ثبت کند که بیش از دوازدهماه از تسلیم اولین اظهارنامه وی در خارج از کشور نگذشته باشد.

ماده۲۳ـ مرجع ثبت پس از پذیرش اظهارنامه، آن را از لحاظ مطابقت با شرایط راجع به محتویات اظهارنامه و اسناد و مدارک مربوط ارزیابی میکند. چنانچه اظهارنامه یا پیوست های آن مطابق مواد) ۱۵( و) ۲۲( این قانون تنظیم و تسلیم نشده باشد، جهت اصلاح و تکمیل آن یکماه مهلت داده میشود مشروط به اینکه اظهارنامه در زمان دریافت، حاوی امور  زیر باشد:

۱ـ درخواست صریح یا ضمنی ثبت اختراع

۲ـ خلاصه توصیف اختراع

۳ـ مشخصاتی که شناخت هویت متقاضی یا نماینده قانونی وی و تماس با آنها را ممکن سازد.

 چنانچه اظهارنامهای فاقد شرایط مقرر در بندهای مذکور باشد و یا ظرف مهلت یکماه رد شود، مرجع ثبت مکلف است حسب مورد مراتب رد یا رفع نقص را به نحو مستدل و مستند، بهصورت کتبی به متقاضی یا نماینده قانونی وی ابلاغ کند. متقاضی میتواند ظرف یکماه پس از

تاریخ ابلاغ، به تصمیم رفع نقص یا رد اظهارنامه اعتراض کند. اعتراض باید بهصورت کتبی در دو نسخه تنظیم و همراه با دلایل و مستندات و رسید مربوط به پرداخت هزینه رسیدگی، به مرجع ثبت تسلیم شود.

مرجع ثبت یک نسخه از اعتراضنامه را به «هیأت رسیدگی به اختلافات ثبت مالکیت صنعتی» ارجاع و نسخه دوم آن را پس از ثبت، باقید تاریخ و شماره وصول، به معترض یا نماینده قانونی وی مسترد مینماید. هیأت رسیدگی به اختلافات ثبت مالکیت صنعتی، با حضورنماینده رئیس مرجع ثبت )بهعنوان رئیس هیأت( و دو کارشناس با تخصص مرتبط با موضوع ضمن دعوت از معترض تشکیل میشود و با اکثریت آراء، تصمیمگیری میکند. کارشناس رسیدگیکننده به پرونده، بدون داشتن حق رأی در جلسات شرکت میکند. اعضای هیأت مذکور باید دارای شرط وثاقت و امانت بوده و توسط رئیس مرجع ثبت انتخاب شوند.

رئیس هیأت حداقل ده روز قبل از تشکیل جلسه، تاریخ، زمان و مکان تشکیل جلسه را حسب مورد به متقاضی ثبت یا به طرفین اختلاف یا به نماینده قانونی آنان ابلاغ میکند. این اشخاص میتوانند در جلسه حضور پیدا کنند و دفاعیات خود را مطرح نمایند. هیأت پس از اعلام ختم رسیدگی ظرف حداکثر یکهفته تصمیم نهائی خود را بهصورت مستند و مستدل اعلام مینماید.

تبصره۱ـ تصمیمهای نهائی هیأتِ رسیدگی به اختلافات ثبت مالکیت صنعتی ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ، در مرجع صالح قضائی قابل اعتراض است.

تبصره۲ـ کارشناس رسیدگیکننده به موضوع نمیتواند در مورد همان موضوع بهعنوان عضو هیأت انتخاب شود.

تبصره۳ـ در صورت رد اعتراض در هیأت، هزینه رسیدگی به اعتراض، قابل استرداد نیست.

تبصره۴ـ هیأت رسیدگی به اختلافات ثبت مالکیت صنعتی، به تشخیص رئیس مرجع ثبت میتواند به تعداد متعدد، شعبه و عضو علی البدل داشته باشد.

تبصره۵ ـ در صورت درخواست تمدید مهلت رفع نقص، مرجع ثبت پس از بررسی اوضاع و احوال، در این زمینه تصمیم مقتضی اتخاذ مینماید. درخواست تمدید مهلت، صرفاً برای یکبار و حداکثر به مدت سیروز ممکن است.

ماده۲۴ـ اظهارنامه فقط باید به یک اختراع یا گروهی از اختراعات مرتبط با هم که یک اختراع کلی را تشکیل میدهند، مربوط باشد .متقاضی میتواند تا زمانی که اظهارنامه وی مورد موافقت قرار نگرفته است، اظهارنامه اصلی اختراع کلی را به دو یا چند اظهارنامه تقسیم کند. اظهارنامه های تقسیمی باید واجد الزامات اظهارنامه اصلی، از جمله تاریخ تقاضای اولیه و در موارد مقتضی، حق تقدم آن باشد.

مرجع ثبت مکلف است پس از بررسی شکلی و قبل از بررسی ماهوی اختراع، واحد بودن اختراع را بررسی کند و در صورت تشخیص واحد نبودن اختراع، موضوع را بههمراه دلایل، بهطور کتبی به متقاضی ابلاغ نماید که اظهارنامه خود را به یک اختراع محدود کند. متقاضی میتواند دلایل و توضیحات خود را در اعتراض به نظر مرجع ثبت ظرف یکماه اعلام نماید. چنانچه مرجع ثبت مربوط نظر متقاضی را وارد نداند، یکی از اختراعات مطرحشده در اظهارنامه را بر اساس دستهادعاهای مجزای موضوع تبصره) ۲( این ماده به انتخاب متقاضی بررسی میکند. در صورتی که متقاضی در مهلت مذکور پاسخ نداده یا انتخاب خود را بیان ننماید، تنها اختراع نخست مورد بررسی قرار میگیرد. متقاضی میتواند سایر اختراع یا اختراعات مشتقشده از اظهارنامه اولیه را در قالب اظهارنامههای جدید با تاریخ حق تقدم اختراع اولیه به مرجع ثبت تسلیم نماید، مشروط بر اینکه در اظهارنامه جدید همان متن توصیفنامه اولیه را ذکر کند. در  اظهارنامه جدید امکان حذف نام مخترعانی که در این بخش از اختراع نقش نداشتهاند، وجود دارد.

تبصره۱ـ ذکر نشدن ارتباط اجزاء در اختراع کلی، موجب بیاعتباری گواهینامه مربوط نمیشود.

تبصره۲ـ بهمنظور سهولت در تشخیص وحدت اختراع از سوی مرجع ثبت، متقاضی مکلف است، ادعاهای خود را بهترتیب و منظم ،دستهبندی و از یکدیگر مجزا نماید. چنانچه اظهارنامه، توأمان حاوی ادعاهایی در خصوص فرایند و فراورده باشد،  ادعاهای فرایند و فراورده نیز باید از یکدیگر تفکیک و دستهبندی شود، بهنحوی که هیچ وابستگی بین این دسته از ادعاها وجود نداشته باشد. این حکم در مورد ادعاهای مربوط به فرایند تولید آن محصول و فرایند استفاده از آن نیز جاری است. شیوه دستهبندی ادعاها و نحوه مرتب کردن آن در آییننامه اجرائی این قانون مشخص میشود.

ماده۲۵ـ متقاضی ثبت اختراع میتواند تا قبل از صدور گواهینامه اختراع، اظهارنامه خود را مسترد نماید. چنانچه متقاضیان اظهارنامهمتعدد باشند، تقاضای استرداد باید با موافقت همه آنان باشد. چنانچه حقوق اظهارنامه به شخص ثالث واگذار شده باشد، استرداداظهارنامه امکانپذیر نیست. ذینفع میتواند اعتراض خود نسبت به استرداد را در هیأت موضوع ماده) ۲۳( این قانون طرح نماید.

تبصره۱ـ در صورت استرداد یا رد اظهارنامه یا اعراض از آن، هزینههای پرداختشده مسترد نمیگردد.

تبصره۲ـ چنانچه اظهارنامه مستردشده، مبنای اظهارنامه های تقسیم شده دیگری قرار گرفته باشد، استرداد تأثی ری در اظهارنامه های بعدی نخواهد داشت، مشروط بر اینکه اظهارنامههای تقسیمی قبل از تاریخ استرداد، به مرجع ثبت ارائه شده باشد.

ماده۲۶ـ در صورت وجود شرایط شکلی و واحد بودن اختراع، مرجع ثبت، شرایط ماهوی اظهارنامه و پیوستهای آن و رعایت ماده) ۱۸( این قانون را ظرف یکسال از تا ریخ تسلیم مورد بررسی قرار میدهد و نتیجه این بررسی را به متقاضی ابلاغ میکند. متقاضی میتواند ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ، دلایل خود را نسبت به گزارش کارشناسی، به مرجع ثبت ارائه کند یا اینکه ظرف همان مدت، تغییراتی را در چهارچوب اظهارات یا ایرادهای ارزیاب در ادعا یا ادعاها انجام دهد، مشروط بر اینکه در نتیجه این تغییرات، ادعا یا ادعاهای اصلاحی، از حدود توصیف اظهارنامه نخست فراتر نرود. مرجع ثبت، نظر نهائی خود را مبنی بر پذیرش یا عدم پذیرش اظهارنامه مو رد تقاضا که کارشناسان ذیربط با درنظرگرفتن دلایل و پاسخ متقاضی و دلایل ذینفعان )در صورت ارائه( تدوین نمودهاند، ظرف یکماه به متقاضی ابلاغ میکند. در صورت رد تقاضای ثبت، متقاضی میتواند با رعایت مفاد ماده) ۲۳( این قانون، به این تصمیم اعتر اض کند.

تبصره۱ـ در صورت ضرورت به تشخیص مرجع ثبت، مهلت یکساله مذکور در این م اده، حداکثر تا ششماه دیگر قابل افزایش  است.

تبصره۲ـ چنانچه ظرف مهلت مذکور در این ماده، مرجع ثبت پاسخ بررسی ماهوی را مشخص نکند، موضوع به درخواست متقاضی قابل رسیدگی در هیأت موضوع ماده) ۲۳( این قانون است.

تبصره۳ـ در صورت درخواست تمدید مهلت رفع نقص، مرجع ثبت پس از بررسی اوضاع و احوال، در این زمینه تصمیم مقتضی  اتخاذ مینماید. درخواست تمدید مهلت، صرفاً برای یکبار و حداکثر به مدت سیروز ممکن است.

ماده۲۷ـ مرجع ثبت، اظهارنامه و پیوستهای مربوط به آن را پس از گذشت هجدهماه از تاریخ ثبت اظهارنامه یا در صو رت مقتضی از تاریخ حق تقدم، برای عموم منتشر میکند. چنانچه بررسی و تأیید اظهارنامه قبل از مهلت مذکور تمام شود، متقاضی میتواند با پرداخت هزینه مربوط بهصورت مکتوب از مرجع مذکور تقاضا کند اظهارنامه و پیوستهای مربوط به آن را قبل از مهلت هجدهماهه منتشر کند.

تبصره ـ مرجع ثبت مکلف است اظهارنامههایی که به هر دلیل رد شدهاند را نیز برای عموم منتشر و امکان دسترسی عمومی به سامانه برخط یا جویشگر )موتور جستجوی( اظهارنامه های ردشده را ایجاد کند.

ماده۲۸ـ هر شخصی که نسبت به تقاضای ثبت اختراع و پذیرش اظهارنامه اعتراض داشتهباشد، باید آن را بهصورت کتبی، در دو نسخه به مرجع ثبت تسلیم نماید. نسخه دوم اعتراضنامه پس از ثبت، با قید تاریخ و شماره وصول، به معترض مسترد میگردد. اعتراضنامه باید همراه با دلایل و مستندات و رسید مربوط به پرداخت هزینه رسیدگی به اعتراض تسلیم شود. چنانچه مرجع ثبت پس از بررسی اعتراضنامه و مدارک

مورد استناد، آن را ناقص تشخیص دهد، موارد را بهصورت مکتوب به معترض اطلاع میدهد و از او میخواهد که ظرف دهروز از تاریخ ابلاغ، نسبت به رفع نقص اقدام کند؛ در غیر این صورت، اعتراضنامه بیاعتبار محسوب میشود.

ماده۲۹ـ پس از انتشار متن نهائی اختراع، هر شخصی که نسبت به پذیرش اظهارنامه اعتراض داشته باشد، میتواند ظرف نهماه اعتراض خود را به مرجع ثبت تسلیم کند. مرجع ثبت، اعتراض واصلشده را جهت رسیدگی و اتخاذ تصمیم به هیأت موضوع ماده) ۲۳( این قانون ارسال میکند. در صورت سپ ری شدن مهلت نهماهه، شخص معترض به اختراع ثبتشده و گواهینامه صادرشده ،میتواند اعتراض خود را در مرجع صالح قضائی مطرح کند.

ماده۳۰ـ هرگاه شخصی با داشتن ادعای حق مالکیت، نسبت به اختراعی که قبلاً  به نام او ثبت نشده و شخص دیگری اظهارنامه ثبت آنرا به مرجع ثبت تسلیم نمودهاست اعتراض کند، باید همزمان با اعتراض، برای خود تقاضای ثبت اختراع کند و هزینه ثبت اظهارنامه وسایر هزینههای مربوط به آن را تأدیه نماید. مرجع ثبت موظف است ظرف دهروز از تاریخ وصول اعتراضنامه، نسخهای از آن را بهانضمام رونوشت مدارک و دلایل استنادی، به متقاضی ثبت ابلاغ کند.

متقاضی مکلف است ظرف بیستروز از تاریخ ابلاغ، پاسخ مکتوب خود به اعتراض وارد شده را به مرجع ثبت تسلیم نماید. چنانچه متقاضی نسبت به اعتراض سکوت کند یا بهصورت مکتوب آن را بپذیرد، درخواست او برای ثبت اختراع، مستردشده محسوب میشود و مرجع ثبت مراتب را به معترض ابلاغ میکند تا از طریق اظهارنامهای که همزمان با اعتراض تسلیم کردهاست، نسبت به ثبت آن اقدام کند.

در صورتی که متقاضی، اعتراض را وارد نداند، مرجع ثبت مراتب را ظرف دهروز به معترض ابلاغ میکند و وی از تاریخ ابلاغ میتواند ظرف بیستروز اعتراض خود را به هیأت موضوع ماده) ۲۳( این قانون تسلیم کند و رسید آن را به مرجع ثبت تحویل دهد. د ر این صورت رسیدگی به اظهارنامه ثبت اختراع تا تعیین تکلیف نهائی پرونده اعتراض متوقف میماند و در صورت عدم تسلیم رسید اعتراض ،روند رسیدگی به اظها رنامه اولیه ادامه مییابد.

هیأت مذکور مکلف است حداکثر ظرف سهماه به اعتراض، رسیدگی و رأی مقتضی صادر نماید. مدت مذکور حداکثر به مدت سهماه فقط برای یکبار قابل تمدید است.

ماده۳۱ـ در مواردی که معترض با ادعای داشتن حقوق دیگری غیر از حق مالکیت، نسبت به اختراعی که اظهارنامه ثبت  آن به مرجع ثبت تسلیم شده و هنوز در ایران به ثبت نرسیدهاست اعتراض داشتهباشد نیز حکم ماده) ۳۰( این قانون مجری است، مگر اینکه اختراع قانوناً قابل ثبت نباشد که در این صورت لازم نیست که اظهارنامه ثبت اختراع به مرجع ثبت تسلیم شود.

ماده۳۲ـ پس از گذشت مهلت مقرر در مواد) ۲۷( و) ۲۸( این قانون و پذیرش نهائی اظهارنامه، مرجع ثبت، اختراع را ثبت نموده و پس از دریافت هزینه مربوط، گواهینامه ثبت اختراع را صادر و به متقاضی تسلیم میکند.

تبصره ـ مهلت پرداخت هزینه موضوع این ماده، حداکثر یکماه پس از اعلام پذیرش نهائی اظهارنامه به متقاضی است و تا ششماه با پرداخت جریمهای معادل نصف حقالثبت قابل تمدید است. در صورت عدم پرداخت هزینه مربوط در این مهلت، اظهارنامه بی اعتبار محسوب میشود.

مبحث چهارم ـ حقوق ناشی از اختراع و مدت اعتبار آن

بند اول ـ جنبه های مادی حقوق ناشی از اختراع

ماده۳۳ـ جنبه های مادی حقوق ناشی از اختراع یا حق بهره برداری انحصاری از آن، متعلق به دارنده گواهینامه اختراع )مالک اختراع( است.

ماده۳۴ـ مدت اعتبار گواهینامه اختراع، مشروط به رعایت ماده) ۶۵( این قانون، بیستسال از تاریخ تسلیم اظهارنامه است.

ماده۳۵ـ بهره برداری از اختراع ثبت شده در ایران، از سوی اشخاصی غیر از مالک اختراع، مشروط به موافقت مالک  آن یا نماینده یا قائممقام وی است. مالک اختراع ثبت شده یا نماینده یا قائممقام او میتواند با رعایت مواد) ۳۸( و) ۵۸( این قانون علیه هر شخصی که بدون اجازه وی یا نماینده یا قائممقام او، مبادرت به انجام یکی از اعمال مندرج در مواد) ۳۶( و) ۳۷( این قانون نموده و مرتکب نقض حقوق وی شده است، حسب مورد، دعوا یا شکایت خود را در مرجع صالح قضائی اقامه کند. 

ماده۳۶ـ در صورتی که اختراع بهصورت فراورده باشد، حقوق مادی ناشی از گواهینامه اختراع و بهره برداری انحصاری از آن عبارت استاز:

۱ـ ساخت

۲ـ واردات

۳ـ عرضه برای فروش

۴ـ فروش و استفاده از فراورده

۵ ـ ذخیره به قصد فروش یا عرضه برای فروش یا استفاده از فراورده

تبصره ـ بهرهبرداریهای مندرج در این ماده شامل ریزسازواره)میکروارگانیسم(های دستورزیشده موضوع گواهینامه اخت راع که با قصد تجاریسازی از طریق تکثیر یا تولیدمثل بهدست آمده و واجد همان ویژگیهای مورد ادعا در گواهینامه هستند نیز میشود.

ماده۳۷ـ در صورتی که اختراع بهصورت فرایند باشد، حقوق مادی ناشی از گواهینامه اختراع عبارت است از:

۱ـ استفاده از فرایند

۲ـ موارد مندرج در ماده) ۳۶( این قانون در خصوص فراوردههایی که بهطور مستقیم از طریق فرایند بهدست میآید بجز ارقام گیاهی یا دامی

تبصره ـ در خصوص فرایندهای زیستی موضوع گواهینامه اختراع که موجب تکثیر ریزسازواره )میکروارگانیسم( دستورزیشده مورد ادعا میشود، فراوردههایی که بهطور مستقیم از ریزسازواره )میکروارگانیسم( دستورزیشده تکثیرشده بهدست میآید، نیز مشمول این ماده است.

ماده۳۸ـ حقوق مادی ناشی از اختراع ثبتشده و بهرهبرداری از آن، شامل موارد زیر نمیشود:

۱ـ فروش مجدد فراوردههایی که توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار عرضه میشود.

۲ـ واردات فراوردههایی که توسط مالک یا با توافق او در بازار عرضه شده است.

تبصره ـ مفاد بندهای) ۱( و) ۲( این ماده شامل فروش مجدد فراوردههایی که حاوی منبع ژنی )ژنتیکی( قابل تکثیر هستند و توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار ارائه شدهاند نیز میشود، مشروط بر آنکه ماده ژنی )ژنتیکی( بهدستآمده بهطور متوالی برای تکثیر یا رویش مجدد بکار گرفته نشود.

۳ـ استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیماها، وسائط نقلیه زمینی یا کشتیهای سایر کشورها که بهطور موقت یا بهطور تصادفی وارد حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آبهای کشور میشوند.

۴ـ بهرهبرداری از اختراع که با هدف استفاده در تحقیقات علمی یا آزمایشی یا با اهداف آموزشی و پژوهشی انجام میشود.

۵ ـ بهرهبرداری توسط هر شخصی که بهصورت غیرمتقلبانه قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع، از اختراع استفاده می  کرده یا اقدامات جدی و مؤثری جهت آمادهشدن برای استفاده از آن در ایران به عمل آورده است، مشروط بر آنکه آن شخص اثبات نماید دانش اختراع را از طریق افشای اطلاعات در موعد مهلت ارفاقی مخترع که در آن اظهارنامه تسلیم شده است و یا در نتیجه نقض تعهدات خود نسبت به مالک اختراع یا نماینده وی بهدست نیاوردهاست. 

حقوقاستفادهکننده قبلی تنها به همراه شرکت یا کسبوکار یا بههمراه بخشی که در آن از اختراع استفاده میشده یا مقدمات استفاده از آنفراهم گردیده، قابل انتقال یا واگذاری است.

۶ ـ استفاده  شخصی از اختراع بدون مقاصد تجاری

۷ـ اقدام مقدماتی برای استفاده تجاری از اختراع دارویی

۸ ـ س اخت داروهای ترکیبی تکنسخهای

۹ ـ تغییر شیوه کاربرد داروی ثبتشده بدون تغییر در ماهیت ماده۳۹ـ موارد صدور پروانه بهره برداری اجباری بهشرح زیر است:

۱ـ اقتضای مصالح ملی و منافع عمومی: درمواردی که با نظر بالاترین مقام دستگاه اجرائی مربوط، مصالح ملی و منافع عمومی )مانند امنیت ملی، تغذیه، بهداشت یا توسعه سایر بخشهای اقتصاد کشور( اقتضاء کند که دستگاه اجرائی یا اشخاص ثالث معین از اختراع بهره برداری کنند.

۲ـ اتخاذ رویه های ضدرقابتی: در صورتی که بهره برداری مالک اختراع یا اشخاص مجاز از طرف او، مغایر با رقابت آزاد باشد و بالاترین مقام دستگاه اجرائی مربوط، بهره برداری از اختراع را رافع مشکل تشخیص دهد.

۳ـ کوتاهی بهرهبرداری اختراع در ایران: هنگامی که سه سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع یا دو سال از تاریخ صدور گواهینامه اختراع گذشته و مخترع، بدون عذر موجه در ایران از آن بهرهبرداری نکرده یا به میزان کافی عرضه نکرده باشد. در محاسبه مهلت حمایت، مهلتی که طولانیتر است باید منظور گردد.

۴ـ وجود اختراعات وابسته: در مواردی که اختراع مؤخّر که متضمن پیشرفت مهم فنی است و اهمیت اقتصادی قابل توجهی دارد بدون استف اده از یک اختراع مقدم، قابل بهره برداری نباشد.

ماده۴۰ـ برای تشخیص هریک از موارد مندرج در بندهای) ۱( تا) ۳( ماده) ۳۹( این قانون، موضوع در هیأتی مرکب از  رئیس مرجع ثبت ،بالاترین مقام دستگاه اجرائی ذیربط )یا نمایندگان هریک از آنها( و یکی از قضات متخصص در این امر با انتخاب  رئیس قوه قضائیه، مطرح میشود. در صورت موافقت آن هیأت، دستگاه اجرائی یا اشخاص معین، بدون نیاز به موافقت مالک اختراع، از آن بهرهبرداری میکنند .

بهمنظور انجام تمام وظایف اداری هیأت موضوع این ماده، دبیرخانهای تحت ریاست رئیس مرجع ثبت در آن مرجع تشکیل میشود.

تبصره۱ـ تصمیمهای هیأت لازم الاجرا بوده و ظرف بیستروز قابل اعتراض در مرجع صالح قضائی میباشد.

تبصره۲ـ پروانه بهرهبرداری اجباری اختراعات دفاعی را که سازمانهای دفاعی تقاضا کردهاند، توسط هیأتی به ریاست رئیس ستاد کل نیروهای مسلح یا نماینده وی و با عضویت نماینده وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رئیس سازمان دفاعی متق اضی صادر میشود. تصمیمات این هیأت، قابل اعتراض است. به این اعتراض در شعبه ویژه دیوان عدالت اداری که توسط رئیس قوهقضائیه تعیین می شود با دعوت از نماینده رئیس ستاد کل نیروهای مسلح رسیدگی میشود. در مواردی که در این قانون اتخاذ تصمیم به هیأت موضوع این ماده واگذار شده است، درخصوص اختراعات دفاعی هیأت موضوع این تبصره اتخاذ تصمیم مینماید و در مواردی که در این قانون نظر قاضی عضو هیأت موضوع این ماده در اتخاذ تصمیم مؤثر است، درخصوص اختراعات دفاعی نظر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح )یا نماینده وی در هیأت( مؤثر خواهد بود. 

ماده۴۱ـ متقاضی پروانه بهرهبرداری اجباری باید تواناییهای لازم برای بهرهبرداری از اختراع را داشته باشد. درخواست صدور پروانه بهرهبرداریاجباری به دبیرخانه موضوع ماده) ۴۰( این قانون تسلیم میشود و باید شامل موارد زیر باشد:

۱ ـ نظرات و دلایل متقاضی مبنی بر اقتضای مصالح ملی و منافع عمومی یا وجود رویه ضدّرقابتی و یا کوتاهی در بکار بردن اختراع در ایران

۲ـ دلایل و مدارکی که بهموجب آن ثابت شود دستگاه اجرائی یا سایر اشخاص متقاضی، از مالک اختراع، درخواست بهره برداری نموده ،ولی نتوانستهاند اجازه بهره برداری را در شرایط و مدت زمان متعارف تحصیل نمایند.

۳ـ دلایل و مدارک مثبته در راستای توانایی استفاده متقاضی پروانه بهرهبرداری اجباری از اختراع

تبصره ـ درخواستهایی که از سوی دستگاههای اجرائی ارائه میشود، باید به امضای بالاترین مقام آن دستگاه رسیدهب اشد.

ماده۴۲ـ دبیرخانه پس از دریافت درخواست پروانه بهره برداری اجباری، حداکثر ظرف دهروز موضوع را به مالک اخت راع ابلاغ می کند .

مالک اختراع میتواند حداکثر ظرف سیروز نظرات و دلایل خود را بهصورت مکتوب به دبیرخانه تحویل دهد. این نظرات و دلایل در دبیرخانه به ثبت رسیده و برای تصمیمگیری به هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون تسلیم می شود.

ماده۴۳ـ دبیرخانه هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون، حداقل دهروز پیش از تشکیل جلسه هیأت، زمان آن را به متق اضی پروانه بهرهبرداری اجباری و مالک اختراع اطلاع میدهد . اشخاص مذکور میتوانند در جلسه حضور پیدا کنند. هیأت با ملاحظه دلایل و مستندات ذینفعان و استماع اظهارات آنها در صورت حضور در جلسه، تصمیم مقتضی را اتخاذ و به آنها ابلاغ مینماید.

ماده۴۴ـ در صورت اعطای پروانه بهره برداری اجباری، هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون، باید مبلغ مناسب )با اخذ نظر سه کارشناس رسمی دادگستری در حوزه ارزشگذاری با انتخاب قاضی عضو هیأت(، شرایط بهره برداری، هویت بهره بردار، مدت بهره برداری، اقدامات اجرائی، مدت زمان لازم برای انج ام اقدامات اجرائی توسط بهره بردار، محدوده جغرافیایی و موارد مجاز استفاده از اختراع را دقیقاً مشخص نماید. پرداخت هزینه کارشناسان موضوع این ماده به عهده بهره بردار است. استفاده از پروانه بهرهبرداری اجباری منوط به تأدیه هزینه بهره برداری به دارنده گواهینامه اختراع و در صورت عدم امکان تأدیه، تودیع آن به صندوق دادگستری است. پرو انه بهرهبرداری اجباری نمیتواند حق بهرهبرداری برای دارنده مجوز اجباری را بهصورت انحصاری مقرر کند.

ماده۴۵ـ در صورتی که به تشخیص هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون، فوریت مصالح ملی و منافع عمومی اقتضاء کند، رعایت شرایط مقرر در بند) ۲( ماده) ۴۱(، مواد) ۴۲( و )۴۳( و ذیل ماده) ۴۴( )پرداخت هزینه بهرهبرداری( این قانون و نیز رعایت مواعد مربوط، لازم نیست. تصمیم هیأت در این مورد، بلافاصله به اجرا در میآید و دبیرخانه آن را ظرف بیستروز به مالک اختراع ابلاغ میکند.

تبصره ـ در صورت اجرای این ماده، هزینه بهره برداری موضوع ماده) ۴۴( این قانون ظرف حداکثر دوماه پس از صدور پروانه بهره برداری اجباری به دارنده گواهینامه اختراع پرداخت میشود.

ماده۴۶ـ مرجع ثبت، تصمیم هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون، مبنی بر اعطای پروانه بهره برداری اجباری، تغییر یا لغو آن را  ثبت و به مالک اختراع و سایر اشخاص ذینفع ابلاغ نموده و برای عموم منتشر میکند.

ماده۴۷ـ هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون، می تواند بنا به درخواست مالک اختراع یا دارنده پروانه بهره برداری اجباری و پس از استماع اظهارات طرفین یا یکی از آنها، تصمیم خود مبنیبر بهره برداری اجباری از اختراع را تا حدی که اوضاع و احوال  اقتضاء کند، تغییر دهد. 

ماده۴۸ـ چنانچه مالک اختراع ادعا کند که شرایط و اوضاع و احوالی که باعث صدور پروانه بهرهبرداری اجباری شده، دیگر وجود ندارد و یا اینکه ادعا نماید بهره بردار نتوانسته است طبق مفاد تصمیم هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون و شرایط آن عمل کند، درخواست لغو پروانه بهره برداری اجباری را همراه با مدارک و مستندات مربوط، به دبیرخانه هیأت مذکور تسلیم میکند. دبیرخانه موظف است حداکثر ظرف ده روزاز تاریخ تسلیم درخواست، مراتب را همراه با دلایل به بهرهبردار اعلام کند تا اگر او پاسخی داشته باشد، ظرف سیروزبه دبیرخانه اعلام نماید. دبیرخانه باید اظهارات طرفین را به انضمام مدارک و مستندات ارائه شده، برای اتخاذ تصمیم به هیأت مذکورارسال کند. هیأت پس از استماع اظهارات مالک اختراع و شخص بهرهبردار و بالاترین مقام دستگاه اجرائی، حسب مورد راجع به رد تقاضای مالک اختراع یا لغو پروانه بهره برداری اجباری تصمیم مقتضی را اتخاذ میکند .

ماده۴۹ـ حق ناشی از پروانه بهره برداری اجباری از اختراع موضوع بندهای) ۱(، )۲( و) ۳( ماده) ۳۹( این قانون ،بهطور مستقل، قابل واگذاری نیست و باید همراه با شرکت یا کسبوکار دارنده مجوز اجباری از طرف هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون یا بههمراه قسمتی از شرکت یا کسبوکاری که اختراع در آن بهرهبرداری میشود ،منتقل گردد.

 ماده۵۰ ـ هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون باید با حضور همه اعضاء، تشکیل شده و با اکثریت آرای حاضران که عضو قاضی جزء آن باشد تصمیمگیری کند.

ماده۵۱ ـ چنانچه شرایط مقرر در بند) ۴( ماده) ۳۹( این قانون وجود داشته باشد، مرجع ثبت با اخذ هزینه مربوط ،به درخواست مالک اختراع مؤخّر، پروانه بهره برداری از اختراع مقدم را جهت بکارگیری در اختراع مؤخّر، بدون موافقت مالک آن ص ادر میکند. اگر پروانه بهره برداری بدون موافقت مالک اختراع مقدم صادر شود، مرجع ثبت به درخواست وی، پروانه بهره برداری از اختراع مؤخّ  ر را نیز بدون موافقت مالک آن صادر می نماید. درخواست مذکور باید همراه با دلایل و مدارکی باشد که بهموجب آن ثابت شود متقاضی از مالک اختراع درخواست بهره برداری نموده، ولی نتوانسته است اجازه بهره برداری را در شرایط و مدت زمان متعارف تحصیل نماید. مرجع ثبت پس از دریافت درخواست صدور پروانه بهره برداری اجباری، آن را در دفتری مخصوص ثبت و ظرف دهروز از زمان دریافت، همر اه با دلایل، مدارک و مستندات به مالک اختراع مقدم ابلاغ مینماید. مالک اختراع مقدم باید نظرات، دلایل و مدارک خود را ظرف بیستروز از تاریخ ابلاغ ،به مرجع ثبت تسلیم نماید. مرجع ثبت پس از ملاحظه دلایل و مستندات طرفین، در مورد اعطای پروانه بهره برداری  اجباری تصمیم مقتضی را اتخاذ میکند. تصمیمگیری در خصوص اجرای این ماده بهعهده هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون میباشد.

تبصره۱ـ در صورت اعتراض به تصمیم هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون، تا قبل از نهائی شدن تصمیم مرجع صالح قضائی در این مورد ،پروانه بهره برداری اجباری صادرشده معلق میماند.

تبصره۲ـ انتقال پروانه بهرهبرداری اجباری از اختراع مقدم، فقط همراه با اختراع مؤخر و انتقال پروانه بهرهبرداری اجباری از اختراع مؤخّر فقط همراه با اختراع مقدم امکانپذیر است.

ماده۵۲ ـ در تصمیم مربوط به صدور هریک از پروانههای بهرهبرداری اجباری از اختراع مقدم یا مؤخّر باید حدود و کاربرد پروانه، هزینه متناسبی که باید به مالک اختراع مورد نظر پرداخت شود و نیز شرایط پرداخت تعیین گردد. هریک از طرفین میتواند با اثبات اینکه بهره بردار نتوانسته است طبق مفاد تصمیم مذکور و شرایط آن عمل کند، درخواست لغو پروانه بهره برداری اجباری را همراه با مدارک و مستندات مربوط، به مرجع ثبت تسلیم کند. هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون با احراز عدم رعایت مفاد تصمیم و شرایط آن، پروانه بهرهبرداری اجباری را لغو میکند.

تبصره ـ مالک اختراع و دارنده پروانه بهره برداری اجباری میتوانند نسبت به میزان هزینه تعیینشده برای صدور پروانه بهره برداری اجباری ،ظرف بیستروز از تاریخ ابلاغ تصمیم هیأت موضوع ماده) ۴۰( این قانون، در مراجع صالح قضائی اعتراض کنند. این اعتراض، مانع از بهره برداری از پروانه بهرهبرداری اجباری نیست. 

ماده۵۳ ـ بهرهبرداری اجباری از اختراع، محدود به هدفی است که در پروانه بهرهبرداری اجباری آمده است و مشروط به پرداخت هزینه بهرهبرداری به مالک اختراع میباشد.

بند دوم ـ جنبههای معنوی حقوق ناشی از اختراع

ماده۵۴ ـ جنبههای معنوی حقوق ناشی از اختراع، شامل موارد زیر است:

۱ـ ذکر نام پدیدآورنده اختراع بهعنوان مخترع: فرد یا افراد مخترع حق دارند که نام آنها بهعنوان مخترع، در گواهینامه اختراع ذکر شود ،حتی اگر حقوق مادی ناشی از ثبت اختراع، متعلق به دیگری باشد. با وجود این، مخترع میتواند به صورت کتبی، عدم ذکر نام خود را بهعنوان مخترع، از مرجع ثبت درخواست کند. در این صورت، نام او در گواهینامه اختراع درج نمیشود .

۲ـ بهر همندی از تقدیر و جایزه : تقدیر، پاداش، جایزه نقدی و امتیازاتی که به هرنحو به اختراع بهعنوان دستاورد علمی تعلق می  گیرد ،متعلق به مخترع است؛ حتی اگر حقوق مادی ناشی از ثبت اختراع، متعلق به دیگری باشد.

ماده۵۵ ـ هرگونه اظهار یا تعهد مخترع مبنیبر اینکه نام شخص دیگری به عنوان مخترع در گواهینامه اختراع ذکر گردد، فاقد اثر است.

ماده۵۶ ـ حق معنوی ناشی از اختراع، دائمی است. دارنده حق معنوی همواره مخترع است، اما دارنده حقوق مادی ناشی از گواهینامه اختراع ممکن است شخصی غیر از مخترع باشد.

مبحث پنجم ـ واگذاری حق اختراع

ماده۵۷ ـ حقوق مادی ناشی از تسلیم اظهارنامه مربوط به اختراع یا اختراع ثبت شده، قابل نقل و انتقال است و مالک اختراع میتواند حقوق مادی خود را به هرنحو، از قبیل انتقال مالکیت، تفویض اجازه بهره برداری و سرمایه گذاری مشترک، اعمال کند. در انتقال مالکیت حق اختراع یا انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه، تمام حقوقی که حسب مورد، به موجب گواهینامه  اختراع یا تسلیم اظهارنامه مربوط ایجاد میشود، تا زمانیکه اختراع دارای اعتبار قانونی است به دیگری واگذار میگردد.

تبصره۱ـ در صورت سکوت قرارداد، اجازه بهره برداری به دیگری، مانع اعطای اجازه بهرهبرداری به اشخاص دیگر نخو اهد بود.

تبصره۲ـ در طول مدت قرارداد، انتقالگیرنده، حق واگذاری حقوق خود به غیر را ندارد مگر آنکه خلاف آن شرط شده ب اشد.

ماده۵۸ ـ تمام قراردادهای راجع به انتقال مالکیت اختراع ثبت شده یا انتقال حقوق ناشی از تسلیم اظهارنامه آن یا اجازه بهرهبرداری از آنها باید در دفتر اسناد رسمی به ثبت برسد و خلاصه آن در پشت )ظَهر( گواهینامه اختراع درج شود. سردفتر اسناد رسمی پس از استعلام اصالت گواهینامه اختراع و احراز هویت طرفین، نسبت به تنظیم سند رسمی اقدام میکند. سردفتر اسناد رسمی، قراردادهای تنظیمشده را جهت ثبت در دفاتر مربوط و انتشار مراتب آن، به صورت الکترونیکی برای مرجع ثبت ارسال میکند. تأثیر این موارد بر اشخاص ثالث، منوط به رعایت این ماده است.

تبصره۱ـ دفترخانه اسناد رسمی برای تنظیم قراردادهای انتقال حقوق ناشی از اختراع یا اعطای مجوز بهرهبرداری، پس از دریافت هزینه مربوط، باید نسبت به آخرین وضعیت اختراع یا اظهارنامه آن از مرجع ثبت استعلام و در صورت وجود یکی از موارد  زیر از تنظیم قرارداد خودداری نماید:

۱ـ درخواست، مربوط به اختراعی باشد که قبلاً بهصورت انحصاری واگذار شده است.

۲ـ حقوق مادی ناشی از اختراع، توقیف شده باشد.

۳ـ هزینه سالانه گواهینامه اختراع، پرداخت نشده یا مدت آن منقضی شده باشد.

تبصره۲ـ در صورتی که انتقال مالکیت و یا واگذاری حقوق مربوط به اختراع در بازار اوراق بهادار یا بهابازار )بورس( کالا با رعایت قوانین و مقررات مربوط و با رعایت حکم تبصره) ۱( این ماده انجام گرفته باشد، رعایت تشریفات مذکور در این ماده الزامی نیست، لکن در این موارد پس از قطعی شدن معاملات، مراتب واگذاری و قرارداد تنظیمی باید جهت ثبت در دفاترمربوط و انتشار مراتب آن، از سوی مرجعذیربط در بازار مربوط، به صورت الکترونیکی و برخط به مرجع ثبت اطلاع داده شود.  

تبصره۳ـ مرجع ثبت، مفاد قراردادهای انتقال و بهرهبرداری را به صورت محرمانه، حفظ ولی نقل و انتقال و اجازه بهرهبرداری را ثبت و آگهی میکند.

ماده۵۹ ـ در صورت فوت دارنده گواهینامه اختراع و باقیبودن مدت اعتبار آن، حقوق ناشی از ثبت اختراع به ورثه منتقل میشود. در اینصورت، مرجع ثبت به درخواست ورّاث یا یکی از آنها و پس از دریافت هزینه مربوط، نام ورثه یا موصیله را به عنوان دارنده حق در مرجع ثبت قید کرده و مراتب را با ذکر میزان سهم هر یک، در دفتر ثبت اختراعات، ثبت و منتشر میکند.

ماده۶۰ ـ پرداخت هزینه سالانه یا دورهای ثبت اختراع به عهده دارنده حق مادی ناشی از اختراع میباشد و در صورت عدم پرداخت توسط مالک، دارنده مجوز بهرهبرداری میتواند نسبت به پرداخت هزینههای مذکور اقدام کند.

ماده ۶۱ ـ جنبههای معنوی حقوق ناشی از اختراع، قابل انتقال نیست.

مبحث ششم ـ زوال حق اختراع ماده۶۲ ـ حقوق انحصاری ناشی از اختراع ثبتشده، در این موارد زایل میشود:

۱ـ انقضای مدت اعتبار گواهینامه

۲ـ اعراض

۳ـ عدم پرداخت هزینه سالانه یا دورهای

۴ـ ابطال گواهینامه یا ابطال بخشهایی از ادعاهای مربوط

تبصره ـ زوال جزئی حق اختراع در این بند، محدود به همان ادعا یا ادعاها است.

ماده۶۳ ـ پس از زوال حق اختراع، هر شخصی مجاز است در چهارچوب مقررات مربوط، از اختراع بهرهبرداری کند. با زوا ل حق اختراع ،حقوق معنوی ناشی از اختراع جز در مورد بند) ۴( ماده) ۶۲( این قانون، به قوت خود باقی است.

ماده۶۴ ـ مالک اختراع میتواند با تسلیم اعراضنامه به مرجع ثبت، از حقوق خود نسبت به اختراع ثبت شده اعراض نماید. اعراض میتواند کلی یا جزئی بوده و نسبت به کل گواهینامه اختراع یا یک یا چند ادعا باشد. اثر اعراض از زمان تسلیم درخواست اعراض به مرجع ثبت است.

تبصره۱ـ اعراض مالک اختراع از حقوق خود نسبت به اختراع ثبتشده، مشروط به این است که حقوق مذکور از سوی مراجع قضائی توقیف نشده یا متعلّق حق غیر قرار نگرفته باشد.

تبصره۲ـ در مورد موضوع بند) ۴( ماده) ۳۹( این قانون، دارنده پروانه بهرهبرداری اجباری از اختراع مؤخّر، نمیتواند بدون اجازه دارنده گواهینامه اختراع مقدم از حق اختراع اعراض نماید. در این حالت، مراتب اعراض باید به صورت کتبی و همراه با  رضایت ذینفع به مرجع ثبت اعلام گردد.

تبصره۳ـ مرجع ثبت، درخواست مزبور را به ذینفعان ثبت اختراع، اعلام و پس از دریافت هزینه مربوط، آن را منتشر مینماید.

تبصره۴ـ اعراض مالک اختراع از حقوق خود نسبت به اختراع ثبت شده، مانع طرح یا  ادامه رسیدگی به دعوای ابطال گواهینامه اختراع نمیشود.

ماده۶۵ ـ برای صیانت از حقوق دارنده اظهارنامه و یا دارنده گواهینامه ثبت اختراع، پرداخت هزینه تمدید آن به مرجع ثبت بعد از گذشت دو سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه آغاز شده و سپس بهطور سالانه یا دورهای و در بازه زمانی دو ماه پیش از اتم ام اعتبار آن ادامه مییابد .تأخیر در پرداخت این هزینه، مشروط به پرداخت جریمه معادل دو برابر هزینه تمدید آن، حداکثر تا ششماه مجاز است؛ در غیر اینصورت اظهارنامه مسترد، تلقی شده یا گواهینامه اختراع، فاقد اعتبار میگردد و مرجع ثبت موظف است مراتب بیاعتباری گواهینامه اختراع را ظرف چهل و پنج روز منتشر نماید.

تبصره۱ـ میزان اقساط سالانه یا دورهای اختراع در آییننامه اجرائی این قانون تعیین میشود و اقساط آتی اختراعاتی که پیش از تصویب این قانون و آییننامه اجرائی آن ثبت شدهاند، مطابق با تعرفههای جدید محاسبه میگردد.

تبصره۲ـ دارنده اظهارنامه یا گواهینامه ثبت اختراع میتواند هزینه دوره پنجسال را یکجا پرداخت کند.

تبصره۳ـ در صورتی که انتشار پیش از موعد مطابق ماده) ۲۷( این قانون صورت پذیرد و بنا به سایر دلایل، ثبت اخت راع قبل از دوسال از تاریخ تسلیم اظهارنامه انجام شود، حقالثبت اولیه باید به صورت یکجا و پیش از موعد پرداخت گردد.

تبصره۴ـ مرجع ثبت مکلف است یکماه قبل از سررسید پرداخت اقساط سالانه مذکور در این ماده، برای پرداخت هزینه تمدید اعتبار ،بهنحو مقتضی، مراتب لزوم پرداخت هزینه را به اطلاع دارنده گواهینامه ثبت اختراع برساند.

ماده۶۶ ـ اگر گواهینامه اختراع بهطور مشترک در مالکیت دو یا چند شخص باشد، هزینه تمدید گواهینامه اختراع بر عهده همه مالکان بر اساس سهم هر یک از آنها است. اگر تنها برخی از مالکان گواهینامه اختراع هزینه تمدید را بپردازند، میتوانند نسبت به سهم مالکان دیگر به آنها رجوع کنند.

ماده۶۷ ـ دادگاه در موارد زیر نسبت به ابطال گواهینامه اختراع اقدام مینماید:

۱ـ گواهینامه برای یکی از موارد مذکور در ماده ) ۴ ( این قانون صادر شده باشد.

۲ـ محرز شود شرایط ماهوی اختراع در زمان تسلیم اظهارنامه وجود نداشته است.

۳ـ افشای مؤثر مطابق ماده )۱۷( این قانون انجام نشده باشد .

۴ـ گواهینامه اختراع به شخصی اعطاء شده باشد که مستحق اعطای گواهینامه اختراع نبوده است.

۵ ـ چهارسال از تاریخ تسلیم اظهارنامه  اختراع و یا سهسال از تاریخ ثبت اختراع هرکدام که طولانیتر باشد گذشته و دارنده  گواهینامه بدون عذرموجه، اقدام مؤثری جهت ساخت یا استفاده از آن در ایران انجام نداده باشد. 

۶ ـ دامنه حمایت، از طریق ت غییرغیرموّجّه گواهینامه اختراع ، توسعه یافته باشد .

تبصره۱ـ درخصوص منابع و اجزای ژنی )ژنتیکی( و زیستی قابل ثبت در چهارچوب این قانون علاوه بر موارد مذکور، ار ائه اطلاعات غیرواقعی در خصوص مبدأ جغرافیایی یا محل نگهداری و یا نحوه دسترسی به منبع ژنی )ژنتیکی( مورد استفاده و همچنین عدم رعایت قوانین و مقررات مربوط به نحوه دسترسی به منابع ژنی )ژنتیکی( از موجبات ابطال گواهینامه اختراع است.

تبصره۲ـ هر شخصی میتواند ابطال گواهینامه اختراع و یا ابطال یک ادعا یا بخشی ازادعاهای مربوط را از مرجع صالح قضائی درخواستنماید. در صورت ابطال ،اثر آن از تاریخ تسلیم اظهارنامه است، بجز ابطال به دلیل بند) ۵( این ماده که در این صورت اثر ابطال از تاریخ صدور حکم قطعی میباشد.

تبصره۳ـ در خصوص بند) ۶(، دادگاه تنها به ابطال آن بخش از گواهینامه که از تغییر غیرموّجّه ناشی شده است حکم میدهد. در این مورد اثر ابطال از تاریخ تغییر است.

ماده۶۸ ـ در صورتی که رأی صادرشده در مورد ابطال گواهینامه اخت راع قطعی شود، به مرجع ثبت ابلاغ میگردد تا آن را ثبت و منتشر نماید.

ماده۶۹ ـ در صورت زوال حق اختراع به موجب هر یک از موارد مندرج در ماده) ۶۲( این قانون، هزینه ثبت و سایر هزینههای پرداختشده مسترد نمیگردد. 

مبحث هفتم ـ نقض حق اختراع و ضمانتاجرای آن

ماده۷۰ـ انجام هرگونه فعالیتی که حقوق انحصاری مالک گواهینامه اختراع یا قائممقام او را تضییع کند، نقض حق  اختراع محسوب میشود، مشروط بر اینکه این اقدامات پس از تاریخ ثبت اختراع، صورت پذیرد .

تبصره ـ انجام هریک از موارد مندرج در ماده) ۳۸( این قانون، نقض حق اختراع محسوب نمیشود.

ماده۷۱ـ در دعاوی مربوط به نقض حق اختراع، در صورتی که اختراع به صورت فراورده باشد، بار اثبات نقض بر عهده مدعی نقض است ،اما اگر اختراع به صورت فرایند دستیابی به یک فراورده بوده و دلایل متقن از جمله نظریه کارشناسی اطمینانآور وجود داشته باشد که ممکن است، فراورده به دست آمده از طریق فرایند مزبور ساخته شده و با تلاشهای معقول فرایندی که واقعاً استفاده شده قابل احراز نباشد، در دعاوی مدنی، بار اثبات عدم تولید فراورده از طریق آن فرایند بر عهده خوانده دعوای نقض میباشد. در این حالت، چنانچه خوانده برای اثبات ادعای خود، اسناد و مدارک یا اسرار تولیدی یا تجاری به دادگاه یا کارشناس رسمی دادگستری ارائه نماید، افشای آن ممنوع است و مرتکب علاوه بر جبران خسارت، به حداکثر مجازات مقرر برای افشای اسرار تجاری محکوم میشود و اجرای مجازات مذکور قابل تعلیق نیست.

ماده۷۲ـ در صورت اثبات نقض حق اختراع، مرتکب به تقاضای هر یک از ذینفعان باید تمام خساراتی که در نتیجه این نقض وارد شده است، از قبیل منافع ممکنالحصولی که صدق اتلاف میکند را جبران نماید.

ماده۷۳ـ در هر مرحله از مراحل رسیدگی در دعاوی حقوقی و کیفری راجع به حقوق حاصل از ثبت اختراع، معترض میتواند از مرجع قضائی که دعوا در آنجا مطرح شده صدور قرار تأمین خواسته و دستور توقیف فراورده های ناقض حقوق ادعایی و نیز صدور دستور موقت نسبت به عدم ساخت، فروش یا ورود این فراورده ها را درخواست کند. در صورتی که فراورده های مورد ادعا د ر گمرک باشد ،مأموران گمرک یا ضابطان، قرار یا دستور فوق را اجرا میکنند. 

تبصره ـ رسیدگی به درخواستهای مذکور در این ماده مطابق قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 21/1/1379 انجام میشود.

نمونه اشیاء مصرفی

ماده۷۴ـ نمونه اشیاء مصرفی عبارت است از راهحلهای جدید فنی در رابطه با شکل و ساختار محصول یا ترکیبی از آنها که موجب بهبود عملکرد آن میشود. نمونه شیءمصرفی، زمانی قابل ثبت است که جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد.

تبصره۱ـ حمایت از نمونه اشیاء مصرفی، منحصر به فراوردهها بوده و شامل فرایندها نمیشود.

تبصره۲ـ حمایت از نمونه اشیاء مصرفی، شامل فراورده های مواد شیمیایی، مواد مرکب و چندسازه نمیباشد.

ماده۷۵ـ گواهینامه نمونه اشیاء مصرفی، سندی است که مرجع ثبت مالکیت صنعتی برای نمونه اشیاء مصرفی صادر نموده و نشاندهنده حقوق انحصاری مندرج در این قانون برای دارنده آن است.

ماده۷۶ـ مدت اعتبار گواهینامه نمونه اشیاء مصرفی، سهسال پس از تاریخ تسلیم اظهارنامه است. دارنده گواهینامه نمونه شیء مصرفی میتواند با پرداخت هزینه مربوط، تمدید اعتبار گواهینامه را برای یک دوره سهساله دیگر درخواست نماید. این درخواست باید حداکثر ظرف ششماه قبل از انقضای مدت اعتبار ثبت نمونه شیء مصرفی در هر دوره مطرح شود. در صورت عدم درخواست در مدت مذکور، درخواست تمدید، حداکثر ظرف ششماه پس از پایان اعتبار گواهینامه نمونه شیء مصرفی با پرداخت جریمه ت أخی ر معادل دو برابر حقالثبت امکانپذیر است، در غیر اینصورت، اعتبار گواهینامه نمونه شیء مصرفی خاتمه مییابد.

تبصره ـ مرجع ثبت مکلف است یکماه قبل از انقضای اعتبار گواهینامه در این ماده، به نحو مقتضی مراتب لزوم پرد اخت هزینه تمدید اعتبار را به اطلاع دارنده گواهینامه نمونه شیء مصرفی برساند.

ماده۷۷ـ در صورتی که موضوع نمونه شیء مصرفی، افزوده یا اصلاح فنی در یک اختراع باشد، بهرهبرداری از آن نمونه شیء مصرفی منوط به اجازه دارنده حق اختراع است.

ماده۷۸ـ هزینه صدور گواهینامه نمونه شیء مصرفی، سیدرصدِ )۳۰%( هزینه صدور گواهینامه اختراع است، لکن هزینههای سالانه یا دورهای تمدید، همانند اختراع است.

ماده۷۹ـ متقاضی ثبت اختراع در زمان بررسی تقاضای ثبت اختراع میتواند درخواست ثبت خود را به عنوان نمونه شیء مصرفی تغییر دهد. همچنین در صورتی که تقاضای ثبت اختراع به صورت کلی یا جزئی رد شود، متقاضی میتواند ظرف بیست روز پس از ابلاغ تصمیم مرجع ثبت، تقاضای خود را مبنی بر ثبت به عنوان نمونه شیء مصرفی به مرجع ثبت تسلیم کند. در اینصورت، زمان حمایت از اظهارنامه نمونه شیء مصرفی، همان زمان تسلیم اظهارنامه اولیه میباشد.

تبصره۱ـ در صورت تغییر درخواست ثبت از اختراع به نمونه شیء مصرفی، مابهالتفاوت هزینهها مسترد نمیشود.

تبصره۲ـ متقاضی ثبت نمونه شیء مصرفی تا قبل از تصمیم مرجع ثبت نسبت به رد یا قبول اظهارنامه میتواند با پرد اخت مابهالتفاوت هزینهها درخواست ثبت خود را به عنوان اختراع تغییر دهد، مشروط بر آنکه شرایط ماهوی لازم برای ثبت اختراع را داشته باشد.

تبصره۳ـ تقدیم همزمان اظهارنامه نمونه شیء مصرفی و اظهارنامه اختراع امکانپذیر است.

ماده۸۰ ـ پس از تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت، در صورت وجود شرایط شکلی و عدم وجود سابقه ثبت در مورد نمونه شیء مصرفی موضوع تقاضا، مرجع مذکور ظرف دو ماه نظر خود مبنی بر پذیرش اظهارنامه را به متقاضی ابلاغ میکند؛ در غیر اینصورت، با رعایت ماده )۲۳( این قانون، اظهارنامه را رد میکند.

ماده۸۱ ـ مفاد مواد) ۳( تا) ۱۰(، تبصره) ۲( ماده) ۱۲(، مواد) ۱۳( تا) ۱۵(، )۲۰( تا) ۲۵(، )۲۹( تا) ۳۳(، )۳۵(، )۳۶(، )۳۸(، بندهای) ۱( تا )۳( ماده) ۳۹(، مواد) ۴۰( تا) ۵۰(، )۵۳( تا) ۶۳(، ماده) ۶۴( و تبصرههای) ۱( و) ۳( آن، مواد) ۶۵( تا) ۷۰(، صد ر ماده) ۷۱( و مواد) ۷۲( و) ۷۳( این قانون، حسب مورد در خصوص نمونه شیء مصرفی نیز مجری است.

تبصره۱ـ تمام مهلتهای مربوط به ثبت نمونه شیء مصرفی، نصف مواعد ذکرشده در مورد فرایند ثبت اختراعات است. مهلتهای دهروزه ،مشمول این تبصره نمیشود.

تبصره۲ـ مدت حق تقدم موضوع معاهده )کنوانسیون( پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی در خصوص نمونه شیء مصرفی دوازدهماه میباشد.